TÜP BEBEK YÖNTEMİ İLE GEBE KALMA

Tüp Bebek Yöntemi İle Gebe Kalma

Amacına uygun ve başarılı bir tüp bebek tedavisi genellikle 4 aşama olarak gerçekleştirmektedir. Her bir aşama, doğru şekilde uygulandığında veya takip edildiğinde bir sonraki aşama için önemli bir temel taşı olma niteliğini taşımaktadır. Tüp bebek tedavisini oluşturan bu aşamaları dört ana başlık altında toplamak mümkün.

1) Tedavi öncesi adayların detaylı incelenmesi

İlk önce  tüp bebek merkezine başvurulduğunda ilgili uzman doktor, tarafından çift ile ayrıntılı bir görüşme yaparak geçirilmiş olan hastalıklar, yapılan tetkikler ve tedaviler hakkında bilgiler edinmektedir.Bu hikaye alma olarak adlandırılır. Bu aşama tedavi süreci açısından en önemlilerinden biridir.

Bu aşamada detay veya önemsiz gibi görünen pek çok konu veya tecrübe aslında tedavi açısından son derece değerlidir. Sorulan sorulara karşı tarafın istediği şekilde detaylı ve doğru olarak cevap verilmelidir.

Bu görüşme sırasında aynı zamanda çiftlerin uygunluk durumuna göre gerekli muayene ve ultrasonografik incelemeler yapılarak özellikle kadının yumurtalık kapasitesi ve rahmi ile ilgili bilgi edinilmeye çalışılır. Gerekli görüldüğünde rahim filmi (HSG) veya histeroskopi yapılması istenebilir. Bunun dışında kadına ait tiroid fonksiyon testleri ve prolaktin hormon düzeyi ile kan sayımı, kan grubu ve serolojik testler dediğimiz hepatit ve HIV testleri daha önce yapılmamış ise tekrar istenebilmektedir.

Erkekte mevcut sperm analizine veya (eğer var ise) önceki test/deneme sonuçlarına göre ayrıca üroloji/androloji uzmanı ile görüşmesi sağlanarak tanısal değerlendirme/muayene yapılır

Tedavi ilk değerlendirme sonrasında belirlenir

Kadının yaşı, yumurtalık kapasitesi, sperm analizine ve daha önceki tedavilerinde elde edilmiş sonuçlara göre bir tedavi planı belirlenir..

Uzman doktorlar tarafından planlanan tedavi protokolleri her çifte ve kişiye özel uygulanır. Kulanılan ilaçların dozları da kişiye göre ayarlanmaktadır. Çiftlerin tedavi ile ilgili soruları veya tereddütleri varsa doktorundan bilgi almalıdır.diğer tüp bebek yaptıranlarla asla kendileriniz kıyaslamamlıdırlar.

Uzun tedavi protokolü

Adetin 21-23. günlerinde başlayan (düzenli, 28 günde bir adet gören kadınlarda) aşı gibi bir iğnenin, GnRH agonistinin 8-14 gün süren  günlük uygulandığı hazırlık aşaması olmaktadır. Bu aşama ile bir tür hormonal baskılama yapılmaktadır. Bu aşamada kullanılacak iğneyi hastalar kendi kendilerine cilt altına uygulayabilirler. Bu iğnenin kullanımı sırasında vajinal kanama olduğunda kanamanın 3. günü ya da kanama olmazsa iğnenin 14. günü hasta ultrason yapılır. Ultrasonda endometriumun ince olduğu (5mm ve altı) ve yumurtalıklarda 10 mm’nin üzerinde folikül olmadığı görüldüğünde ve gerekirse kan estrojen düzeyi de kontrol edilerek (genellikle 70 pg/ml’in altında ise) ikinci aşamaya geçilmektedir.

2) Yumurtalık uyarıcı hormonlar kullanımı ile yumurta geliştirilmesi ve takibi

Tüp bebek tedavisinin ikinci aşamasında amaç, öncelikle vücudun yumurta üretim sistemini baskılayarak veya kontrol altında tutarak dışarıdan verilen FSH, HMG içeren hormon iğneleri ile düzenli bir şekilde yumurtalıkların uyarılması ve çok sayıda içinde yumurta hücresi olduğu düşünülen keseciklerin gelişiminin sağlanabilmesidir. Gelişen kesecikler sayısı tedavide başarı şansını doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle hormon iğnelerinin başlangıç dozu kadının yaşı, kilosu, varsa önceki tedavilerine göre belirlenmektedir. Folikül gelişim takibi kanda östrojen düzeyi ve ultrasonografide folikül sayısı ve boyutları ölçülerek yapılmakta ve bu verilerin birlikte değerlendirilmesi ile FSH, HMG içeren iğnelerin dozu yumurta geliştirilmesi aşaması süresince belirlenmektedir. Foliküller büyüdükçe kandaki östrojen düzeyleri yükselmektedir. Bu takipler yumurtalıkların cevabına göre günlük ya da gün aşırı olabilir. Yaklaşık 8-10 gün süren ikinci aşama sonrası foliküllerin en büyüğü 18-20 mm boyutlarına ulaştığında çatlatma iğnesi ile yumurtalar olgunlaşma sürecine girer ve bu iğneden yaklaşık 34-36 saat sonra yumurtalar ameliyathane ortamında hafif bir anestezi altında iğne ile toplanarak emrbiyoloji laboratuarına ulaştırılır. Takip sırasında ultrasonda görülen her folikülden yumurta geleceğinin bir garantisi yoktur..

Her kadında folikül sayızı aynı oranda gelişmez

Bazı hastalarda yüksek doz iğneler kullanılsa bile tek folikül gelişebilir veya yumurta elde edilemeyebilmektedir. Genellikle ileri yaş ya da yumurtalık kapasitesi iyi olmayan hastalarda görülebilen bu durumda başarı şansının düşük olduğu bilgisi çifte verilmelidir ve yeni bir siklus ile daha fazla yumurta alınabileceği düşünülüyorsa tedavi iptal edilebilmelidir..

3) Yumurtaların ve sperm hücrelerinin elde edilmesi, laboratuar ortamında döllenmesi ve embriyo gelişiminin takibi:

Vücut içindeki çevresel koşullarının en uygun şekilde sağlandığı ve Laboratuar ortamında alınan yumurta hücreleri özel cihazlar ve büyüme sıvıları içerisinde toplanır ve dölleme işlemine kadar bu ortamlarda tutulmaktadır. Bu sırada erkek partnerden sperm örneği döllenmeye hazır hale getirilmektedir. Döllenme işlemi için taze spermin mevcut olmaması veya daha önceden dondurularak saklanmış spermler çözülerek kullanılabilmektedir. Ayrıca semende sperm hücresi elde edilemediği durumlarda erkek partnerin yumurtalıklarından cerrahi yolla sperm elde edilerek bu spermler ile tedavi gerçekleştirilebilmektedir. Tüpbebek merkezinde işlem günü nasıl bir tedavi metodu kullanılacağı önceden belirlenerek başarı oranlarının en üst düzeyde olması sağlanmaktadır.

Döllenme işlemi için farklı metodlar kullanılır

Dölleme işlemi klasik tüp veya mikroenjeksiyon  olarak iki temel metod doğrultusunda gerçekleştirilir ve tedavide hangi yöntemin kullanılacağına çiftlerin yumurta ve sperm özellikleri ile daha önceki tedavi hikayeleri değerlendirilerek karar verilmektedir.

Dölleme işlemi sonrası yumurtalar inkübatör adı verilen ve rahim ortamını en iyi şekilde taklit etme amacı ile üretilmiş özel cihazlar içerisine alınır ve embriyo gelişimi günlük olarak takip edilmektedir. Tutunma olasılığı en yüksek ve kaliteli embriyonun seçilmesidir. Yüksek teknoloji kullanan laboratuarlarda embriyoların büyütülmesi, takibi ve seçilmesi aşamalarında son birkaç yıldır dinamik embriyo görüntüleme sistemleri barındıran özel inkübatör cihazları kullanılmaktadır. Bu cihazlar ile embriyolar bulundukları ortamda canlı olarak izlenebilmekte ve böylece gebelik oluşturma potansiyeli en yüksek embriyonun seçimi daha doğru ve daha güvenli yapılabilmektedir.

4) Seçilen embriyoların rahme transferi

Standart tüp bebek tedavisinde en kısa süren fakat en önemli aşama embriyo transferi aşamasıdır. Zira tüm tedavi boyunca geliştirilip seçimi yapılmış bir embriyonun veya embriyoların rahme transferinin doğru veya uygun şartlarda yapılamaması tüm tedavi başarısını riske atabilmektedir. Bu nedenle tüpbebek tedavilerinde embriyo kalitesi ve seçimi kadar transferi yapan doktorun bu konudaki tecrübesi ve başarısı da son derece önem taşımaktadır.

Transfer gibi hastaya göre değişiklik gösterebilir

Tüpbebek tedavilerinde en önemli amaçlardan biri gebelik oluşturma potansiyeli en yüksek embriyoların seçimi olduğundan, seçimin doğru olarak yapılabildiği gün itibariyle doktorunuz embriyo transferi planlanabilir. Bu gün daha önceden planlanan bir gün olabildiği gibi embriyo gelişimi sırasında elde edilen sonuçlara göre planlanan günden farklı bir gün de olabilmektedir.

Transfer sonrası eğer halen laboratuarda gelişimi devam eden iyi kalite embriyolar mevcut ise, personel tarafından bu durum çiftlere iletilir ve uygun şartlarda bu embriyoların dondurularak saklanması sağlanmaktadır.  Dondurularak saklanan embriyolar, daha ileri bir tarihte tekrar planlanan bir tedavide folikül geliştirici hormonların kullanılmasına gerek kalmadan tedavide kullanılabilmektedir. Dolayısı ile embriyoların dondurularak saklanacak olması ek bir tedavi şansı sağlayabilmesi açısından son derece önem taşımaktadır.